معماری پست مدرن

معماری پست مدرنیسم

پست مدرن، گستاخ، چالاک، رنگارنگ، سرزنده و بازیگوش در اواخر 1960 در واکنشی به شیوه ادراک و محدودیت های مدرنیسم وکارکردگرایی پدیدار شد.

پست مدرنیسم همزمان در هنرها، فلسفه و معماری بیدار شد و گسترش یافت. نخستین جلوه های گرایش به پست مدرنیسم را میتوان در استفاده فزاینده از تزئینات، طراحی های مضحک و خاص و بلوک های رنگارنگ در تقابل با رنگ های نسبتا تیره مصالح مدرن مانند بتن مسلح شیشه و فولاد دید.

جنبش از آمریکای شمالی با تحریک روبرت ونتوری آغاز شد که ادعا میکرد: معماری باید پیچیده تر و راز آلود باشد.

معماران پست مدرن هم زمان با اجتناب از سادگی مدرنیسم، اغلب برای مخدوش کردن انتظارات و آشنایی زدایی از فنون و مصالح رایج میان مدرنیست ها استفاده می کردند.

مثلا افزودن عناصر سنتی بی استفاده و نامتجانس به ساختمان های مدرن و طراحی سازه هایی که ناپایدار به نظر می رسند.

معماری بروتالیسم یا زبره کاری

نام بروتالیسم از اصطلاح بتن بروت به معنی بتن زبر گرفته شده است. که با جنبه های خشن این شیوه نیز متجانس است.

اما همین موضوع طی دهه های 1950 تا 1970 میلادی که اوج محبوبیت این شیوه بود دیدگاه هایی متفاوت را برانگیخت هواداران این شیوه را به عنوان پاسخی در تقابل با ملایمت مدرنیسم تلقی می کردند. اما منتقدان نمای سرد و تمامیت طلب آن را تقبیح می کردند.

معماری بروتالیست قوی و محکم به نظر می رسد و در تسلط بتن عمل آوری نشده و روباز گذاشته شده یا فولاد، آجر و سنگ های زبر است که اغلب به شکل قطعه قطعه تکرار می شوند.

این نوع معماری به دلیل کم هزینه بودن پس از جنگ جهانی برای ساخت منازل مسکونی و ساختمان های رسمی استفاده میشد. در نمایشگاه اثرگذار لندن به نام اینک فرداست که در سال 1956 برگزار شد، موسیقیدانان، نقاشان و معمارانی از سراسر جهان حضور یافتند که شماری از آنان طرفدار بروتالیسم بودند.

معماری هبیتت

در سال 1967 معمار کانادایی موشه سفدیه به عنوان نخستین کار بزرگش، مجتمعی مسکونی – اداری با 158 آپارتمان برای بخشی از کسپوی مونترال نمایشگاه جهانی طراحی کرد.

او حین آماده سازی رساله دانشگاهی اش به این ایده رسیده بود. مجتمع مسکونی با الهام از خانه های خوشه ای روستایی در ایتالیا، اسپانیا و خاورمیانه از 354 واحد آپارتمان بتنی ساخته تشکیل شده که هر چند به نظر می رسد بی نظم و تصادفی به یکدیگر پیوسته اند، از درون با کابلی فولادی نگه داشته شده اند.

این مجتمع که به نام هبیتت شناخته می شود، آرزوی سفدیه را تحقق بخشید. بنا هر چند به ظاهر مکعب هایی بی نظم را نشان می دهد اما در حقیقت سفدیه تمام فرورفتگی ها و بیرون آمدگی های بنا را با در نظر گرفتن روشنایی و خلوت طراحی کرده است.

سامانه تهویه مطبوع و اب رسانی بنا به حدی دقیق طراحی شده که امکان ساخت استخرهایی را در ایوان برای برخی از طبقات فراهم کرده است.

پس از نمایشگاه جهانی مونترال مجتمع هبیتت به یکی از مشهور ترین بناهار مونترال تبدیل شد نمونه ای درخشان از معماری بروتال و هنر همگانی.

معماری خرد گرایی نو

خردگرایی نو در فاصله دهه های 1960 و 1970 با نظریات معمار و نظریه پرداز ایتالیایی آلدو رسی آغاز شد. او نماینده تقویت و بازسازی معماری کلاسیک به جای معماری مدرن، کارکردگرا و پست مدرن بود.

رسی با الهام از عناصر نقاشی ها به ویژه مناظر گذر گاه ها و طاق ها و خیابان های طولانی، بسیاری از موضوعات را در کتاب خود به نام معماری شهر توضیح داده است.

جنبش رسی با تاکید بر گذشته و نادیده گرفتن هیجانات شیئه های نوین از ایتالیا آغاز شد و به اسپانیا فرانسه و آلمان هم رسید. این نخستین جنبش معمارانه واقعی در ایتالیا پس از سال 1945 بود.

ساختمان پشت و رو

بر خلاف نظر مشهور میس فن در روهه که اندک فراوان است ونتوری معتقد بود اندک ملال آور است. هر چند این جمله صرفا ایده شخص ونتوری را بیان می کرد.

اما سرنوشت معماری را تغییر داد و نماینده ساختمان های فراوانی شد که با رویکرد نادیه گرفتن اصول معمول ساخته شدند؛ مانند مرکز پمپیدو در پاریس با طراحی رنزو پیانو، ریچارد راجرز و جانفرانکو فرانچینی.

موزه بزرگ مدرن نمونه ای تمام و کمال و آشکارا از سبک موسوم به پشت و رو یا درون نما است. ساختمان چند طبقه مرکز هنری پمپیدو که به یادبود رئیس جمهور فقید فرانسه، ژرژ پمپیدو ساخته شد.

با استخوان بندی خارجی پشتیبانی می شود و تمام عناصر معمولا پنهان ساختمان ها را اعم از سامانه گرمایشی و سرمایشی، لوله های آب و سیم کشی های برق، عیان می سازد که همین فضای داخلی یکپارچه و فراخی را ایجاد می کند.

هر یک از اجزای ساختمان مستقل از بخش های دیگر است و حتی پلکان متحرکی که نمای ساختمان را می پیماید می تواند در صورت نیاز کوتاه و بلند شود.

معماری مینیمالیسم

این نظریه که رهایی از شلوغی و تزئینات اضافی بایستی هدف هر طراحی باشد، از پایان سده نوزدهم آغاز شد، اما در میانه سده بیستم بود که نیاز به کاهش عناصر و تزئینات واقعا نمود پیدا کرد.

مینیمالیسم از آغاز یکی از مهم ترین ویژگی های هر طراحی مدرنی بود، اما مفهوم واقعی سادگی و پالودگی در دهه 1960 در آمریکا تجلی بیشتری یافت.

هنگامی که هنرمندان و معماران در برابر آنچه در هنر اکسپرسیونیسم انتزاعی به عنوان هرج و مرج میدیدند، واکنش نشان دادند.

مینیمالیسم در دهه 1980 به اوج رسید اما هیچ گاه به عنوان جنبشی مستقل و تعریف شده مطرح نشد و گسترش نیافت.

صرفا شماری از ساختمان های مشهور در سراسر دنیا از این شیوه باقی مانده است: خانه اخرایی رنگ نویندورف اثر جان پاوسن و کلودیو سیلوسترین و موزه هنر نو در نیویورک اثر کازویو سجمیا که از سوار شدن تعدادی مکعب سفید با ابعاد مختلف روی هم ساخته شده است.